نحوه محاسبه نرخ ارز

نحوه محاسبه نرخ ارز

پول کشورهای خارجی را در اقتصاد، ارز می گویند. این یعنی قیمت واحد پول کشوری در برابر واحد پول کشور دیگر. ارز بر سیستم اقتصادی و زندگی روزمره مردم اثر میگذارد زیرا اگر واحد پول کشور نسبت به واحد پول کشورهای دیگرکاهش یابد کالاهای خارجی و مسافرت به خارج گرانتر میشود و برعکس اگر ارزش پول واحد کشور نسبت به واحد پول کشورهای دیگر بالا رود، کالاهای خارجی ارزان و مسافرت به خارج ارزان تر میگردد. نرخ ارزهای خارجی در بازار ارز تعیین میشود. در محاسبه نرخ ارز عوامل و تئوری های متفاوتی مطرح است که سعی میکنیم در این مقاله به آن بپردازیم.

بازار ارز:

اکثر کشورها دارای واحد پول ملی هستند. واحد پول ملی امریکا دلار، هندوستان روپیه، اروپا یورو و ایران ریال است. تجارت بین کشورها مستلزم داد و ستد متقابل واحد پول کشور می باشد، هنگامی که یک شرکت امریکایی میخواهد از کشوری دیگر کالا یا خدمات دارایی بخرد باید دلار را به پول آن کشور تبدیل کند تا بدهی خود را بپردازد.

داد و ستد پول کشورها در بازار ارز صورت میگیرد حجم این داد و ستدها روزانه بطور متوسط به هزار میلیارد دلار می رسد. داد و ستدهایی که در بازار ارز انجام میشود نرخ ارز را تعیین میکند و بر اساس ان بهای تمام کالاهای خارجی و دارایی هایی که از آن کشور خریداری میشود تعیین میگردد.

انواع معامله در بازار ارز

دو نوع معامله در بازار ارز صورت میگیرد:

معاملات نقدی یا آتی که باید حداکثر دو روز پس ار انجام دادن معامله پول مربوط پرداخت شود.

معاملات تحویل اتی که مستلزم تحدید کالا و تصویه معامله در زمان اینده است.

در مورد معاملان اتی یا نقد از ارز نرخ نقد اتی و برای معاملات تحویل اتی از تحویل اتی استفاده میشود.

افزایش یا کاهش ارزش پول:

هنگامی که واحد پول کشوری ارزش بیشتری نسبت به پول دیگر کشورها پیدا کند می گویند آن پول افزایش ارزش داشته است اگر ارزش پول یک کشور در برابر پول کشورهای دیگر کاهش یابد میگویند پول مذبور کاهش ارزش داشته است از این موقعیت ها میتوان در بازار استفاده نمود.

نحوه محاسبه نرخ ارز

اهمیت نرخ ارز

ارز به سبب اثری که بر قیمت کالاهای داخلی و خارجی میگذارد برای یک کشور بر روابط متقابل دو عامل اثر میگذارد:

۱- قیمت کالا بر حسب برابری پول آن کشور
۲- قیمت نرخ ارز ان کشور در برابر نرخ ارز پول کشور دیگر

نحوه محاسبه نرخ ارز

برای تعیین نرخ ارز نمی توان بر یک محل خاص مراجعه کرد ارز در یک بازار سازمان یافته مثل بازار بورس، سهام، داد و ستد نمی شود بلکه بازار ارز خارج از بازار بورس و بوسیله چند معامله گر که اکثرا بانک هستند دادوستد میشود زیرا بانک ها همیشه اماده هستند که مبالغی زیادی پول خارجی با پول رایج کشور را بخرند یا بفروشند از انجاییکه این معامله گران از طریق تلفن و شبکه های کامپیوتری در تماس دائم با یکدیگر هستند این بازار بسیار رقابتی است.

نحوه محاسبه نرخ ارز در بلند مدت

نرخ ارز هم مانند هر نوع کالا یا دارایی در بازار ازاد و از طریق عرضه و تقاضا تعیین میشود برای انکه بتوانیم تجزیه و تحلیل نرخ ارز را بصورتی ساده در یک بازار ازاد انجام دهیم باید آن را به دو بخش تقسیم کنیم اول یاید ببینیم در بلند مدت نرخ ارز چگونه تعیین میشود سپس با اگاهی از موضوع برای نحوه محاسبه نرخ ارز در کوتاه مدت اقدام کنیم.

۱_ نحوه محاسبه نرخ ارز و قانون قیمت واحد:

به عنوان مثال اگر دو کشور کالایی همانند تولید کنند این کالا بدون در نظر گرفتن کشور تولید کننده در سراسر دنیا به قیمت واحد عرضه میشود مثلا اگر هرتن فولاد امریکا ۱۰۰ دلار و هر تن فولاد ژاپن که از نظر کیفیت و مواد درست مانند فولاد امریکاست ۱۰هزار ین باشد قانون قیمت واحد بیانگر این است که نرخ ارز بین ین و دلار باید بدینگونه باشد یک دلار مساوی با صد ین و یا ۰۱/۰ دلار مساوی است با یک ین .

بنابراین اینگونه در نظر میگیریم که هر تن فولاد ژاپن ۵۰ دلار در امریکا بفروش برسد این قیمت ۵۰دلار کمتر از قیمت فولاد امریکا است از طرفی هرتن فولاد امریکا در ژاپن به ۲۰ هزار ین یعنی دو برابر قیمت فولاد ژاپن عرضه میشود از انجا که فولاد امریکا در هر دو کشور از فولاد ژاپن گران تر است با توجه به اینکه هر دو کیفیت یکسان دارند تقاضا برای فولاد امریکا به صفر خواهد رسید در این حالت اگر نرخ ارز کاهش یافته و هر دلار به صد ین معامله شود مازاد عرضه فولاد امریکا از بین رفته و فولاد هر دو کشور به قیمت واحد فروخته میشود.

۲_نحوه محاسبه نرخ ارز و تئوری قدرت خرید یکسان

برای نحوه محاسبه نرخ ارز یکی از بهترین روشها تئوری قدرت خرید یکسان است که بیانگر اینست که نرخ ارز بین دو کشور به گونه ای تعیین شود که منعکس کننده تغییرات سطح قیمتها در آن دو کشور باشد تئوری قدرت خرید یکسان مشابه قانون قیمت واحد است که به جای درنظر گرفتن قیمت یک کالای خاص مثل فولاد به سطح عمومی قیمتها توجه میکند فرض کنید رعایت قانون مبتنی بر قیمت واحد درهر کشور موجب شود که تئوری قدرت خرید یکسان مطرح گردد بطوریکه اگر سطح قیمتها در ژاپن نسبت به قیمتها در امریکا ۱۰% افزایش یابد ارزش دلار هم ۱۰% بالا می رود پس تئوری قدرت خرید یکسان برای نحوه محاسبه نرخ ارز این موضوع را مطرح میکند که اگر دریک کشور نسبت به کشورهای دیگر سایر قیمت ها بالا رود ارزش واحد پول ان کشور کاهش خواهد یافت یا ارزش واحد پول کشورهای دیگر افزایش می یابد.

ایرادات تئوری قدرت خرید یکسان

از ایراداتی که بر تئوری قدرت خرید یکسان بابت نحوه محاسبه نرخ ارز میتوان گرفت این است که تغییرات ارز تنها تابع تغییر سطح قیمتهاست وبر این فرض استوار است که تمام کالاها در دو کشور کاملا مشابه و همانند میباشند. اگر این فرض حقیقت داشته باشد قانون قیمت واحد بیانگر این است که قیمت نسبی این کالاها یعنی سطح نسبی قیمتها بین دو کشور تعیین کننده نرخ ارز است ولی عملا چنین نیست ممکن است در مورد فولاد ژاپن و امریکا صدق کند ولی آیا اتومبیل کادیلاک و تویوتا با هم یکسان است؟

ایراد دیگری که به تئوری قدرت خرید یکسان بابت نحوه محاسبه نرخ ارز وارد است این است که بسیاری از کالاها و خدمات که درشاخصهای قیمتها منظور شده ارز قابل صدور بین دو کشور نیستند مثل خانه،زمین،و هزینه خدماتی مثل آرایشگاه که بین دو کشور دادوستد نمیشود بنابراین این امکان دارد قیمت این اقلام افزایش یافته و سطح قیمتها را در یک کشور نسبت به کشور دیگر بالا ببرد که آنها نمیتواند بر نرخ ارز اثرگذار باشد.

مواردی که منجر به تاثیر در نرخ ارز در بلند مدت خواهد داشت:

_ سطح نسبی قیمتها
_ تعرفه و حقوق گمرکی
_ ترجیح دادن و برتر شمردن کالاهای داخلی در برابر کالاهای خارجی
_ میزان تولید و بهره وری